نقش چاهک‎ها در متنوع‎سازی اقتصاد روستایی، (مطالعۀ موردی: شهرستان زهک در استان سیستان و بلوچستان)

Authors

  • جعفر جوان استاد گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد
Abstract:

چاهک‎ها در سالیان اخیر در اقتصاد روستایی شهرستان زهک اهمیت ویژه‎ای یافته‎اند. حفر چاهک‎ها از جمله تکنیک‎های مردم این منطقه در مقابله با خشکسالی و تنوع‎بخشی به محصولات کشاورزی است. شهرستان زهک به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در مقایسه با دیگر نقاط کشور دارای رطوبت و بارندگی بسیار کمی (60 میلی‎متر در سال) است. فقدان سفره‎های آب زیرزمینی (به‎جز جریانات زیرسطحی و زهاب کشاورزی) و نوسانات آب هیرمند، کشاورزان این منطقه را همواره با مشکلات عدیده‎ای روبه‎رو می‎سازد. اما آنان در خشکسالی‎های اخیر با حفر چاهک‎ها و به‎کارگیری الگو‎های کشت امروزین نه تنها بر مشکل کم‎آبی فائق آمده‎اند، بلکه توانسته‎اند به سطح درآمدزایی نیز برسند. این مقاله ضمن بیان مبانی نظری تنوع‎بخشی در فعالیت‎های اقتصاد روستایی، به بیان نقش چاهک‎ها در بخش‎هایی مانند: آبزی‎پروری، کشت گلخانه‎ای، دامپروری و مانند اینها می‎پردازد. در مبانی نظری به رویکرد متنوع‎سازی و تجربیات کشورهای مختلف به عنوان راه کار مقابله با خشکسالی پرداخته شده و در نهایت مقایسه‎ای در زمین? تنوع محصولات کشاورزان و تغییر الگوی کشت منطقه ناشی از آب چاهک‎ها صورت گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش‎های توصیفی ـ تحلیلی و موردی ـ میدانی است و نمونه‎گیری از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه بوده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‎ها از روش‎ها و تکنیک‎های آماری و تحلیل همبستگی استفاده شده است. بر اساس یافته‎های این پژوهش، در مناطقی از شهرستان زهک که به آب تابستانه چاهک‎ها دسترسی دارند، تنوع محصولات کشاورزی و سطح نسبتاً بالای درآمد به چشم می‎خورد و ساکنان آنها به آینده شغلی‎شان نیز امید بیشتری دارند. این در حالی است که روستاهایی که به آب چاهک‎ها کمتر دسترسی دارند، فقط به کشت گندم و جو اکتفا کرده‎اند. کشاورزانی که از چاهک‎ها استفاده می‎کنند، در مقایسه با دیگران مشارکت‎های اقتصادی و اجتماعی بیشتری دارند و چاهک‎ها توانسته‎اند منابع آبی مطمئن برای فعالیت‎های اقتصادی فراهم سازند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل الگوی فضایی مسکن روستایی مناطق خشک با شرایط اقلیمی (مطالعۀ موردی: استان سیستان و بلوچستان)

با توجه به تنوع اقلیمی در استان سیستان و بلوچستان، تنوع مسکن ناشی از آن از ویژگی های این استان می باشد. این تنوع اقلیمی باعث شده تا مسکن سنتی از تنوع شکلی و ساختاری برخوردار باشد. با بررسی وضعیت سازگاری مسکن بومی با عناصر آب و هوایی مشخص شد مسکن بومی شهرستان سرباز بیشترین سازگاری را با اقلیم دارد. ایستگاههای سراوان، ایرانشهر، نیکشهر، زاهدان و زابل دارای سازگاری متوسطی هستند و در شهرستان­های چاب...

full text

ارزیابی توانمندی های توریسم روستایی و نقش آن در توسعه روستایی نمونه موردی: بخش لاشار در استان سیستان و بلوچستان

صنعت گردشگری روستایی در حال حاضر یک از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیرساخت‌‌‌‌‌‌‌ها برای رسیدن به توسعه پایدار روستایی است. گردشگری روستایی در دنیای امروز یکی از بخش‌های مهم فعالیت‌های اقتصادی محسوب می‌شود و آن را سیاستی برای توسعه متعادل سرزمینی و آمایش بهینه سرزمین قلمداد می‌کنند. بخش لاشار در شهرستان نیکشهر به دلیل وجود جاذبه‌های فراوان گردشگری، قدمت دیرینه و دارای آثار تاریخی، جا...

full text

سنجش توسعه یافتگی در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان

این مطالعه با هدف رتبه بندی مناطق روستایی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان بر اساس سطح توسعه یافتگی با دو رویکرد مبتنی بر هرم مازلو و شاخص های چندبعدی صورت گرفت. مجموعه شاخص های مورد استفاده در رویکرد هرم مازلو شاخص های مربوط به نیازهای اساسی، امنیت، تعلق و احترام می باشد. در رویکرد شاخص های چند بعدی نیز مجموعه شاخص های جمعیتی، بهداشت و سلامت، ارتباطات، آموزش، تسهیلات عمومی و تفریحی، اقتصادی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 43(76، تابستان 1390)  issue 2

pages  49- 66

publication date 2011-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023